παγγολίνος

Κοινή ονομασία των ειδών που αποτελούν τη μικρή τάξη των λεπιδωτών ή φολιδωτών, του γένους μάνης (manis). Τα θηλαστικά αυτά, διαδεδομένα σε περιοχές της Αφρικής και της νότιας Ασίας, χαρακτηρίζονται από την επένδυσή τους με χοντρά κερατοειδή λέπια, που απλώνονται από το κεφάλι μέχρι την ουρά και τα άκρα· σε περίπτωση κινδύνου στρέφονται σε σχήμα φτυαριού για να εμποδίσουν τους επιτιθέμενους να πιάσουν το ζώο. Το μικρό στόμα τους δεν έχει δόντια αλλά μια μακριά ευλύγιστη γλώσσα, πάντοτε υγρή από την έκκριση εξαιρετικά ανεπτυγμένων σιελογόνων αδένων. Ένα περισσότερο διαδεδομένο ασιατικό είδος είναι ο ινδικός π. (manis pentadactyla), που έχει μέσο μήκος 1,25 μ.· τα λέπια του, που έχουν κεραμιδοειδή μορφή με κοφτερά άκρα, μπορούν να ανυψωθούν ή να χαμηλώσουν· τα νύχια των δακτύλων των μπροστινών άκρων χρησιμεύουν για να γκρεμίζουν τις φωλιές των τερμιτών, των μυρμηγκιών και άλλων εντόμων, που αυτός ο π. κυνηγά τις νυχτερινές ώρες και συλλαμβάνει με την ιξώδη γλώσσα του. Σε κάθε τοκετό το θηλυκό γεννά ένα ή, σπανιότερα, δύο μικρά, με λέπια αρχικά όχι πολύ σκληρά. Όμοιοι ως προς τη μορφή και τις συνήθειες με το παραπάνω είδος είναι ο π. της Ιάβας (manis javanicus), που συναντάται προπάντων στη Βόρνεο και στη Xερσόνησο της Μαλάκας, και ο χρυσόχρους (manis aurita), που ζει στη νότια Κίνα και στις γειτονικές περιοχές. Από τα αφρικανικά είδη αναφέρουμε τον π. τον μακρόουρο (manis longicandata), ζώο κυρίως δενδρόβιο, τον π. του Τέμινκ (manis temmincki), που συχνά βαδίζει στηριζόμενος μόνο στα πίσω άκρα και στην ουρά, και τον π. τον γίγαντα (manis gigantea), διαδεδομένο στην κεντρική Aφρική και Nοτιοαφρικανική Δημοκρατία, του οποίου το μήκος είναι δυνατό να ξεπεράσει το 1,70 μ. Ο χρυσόχρους (manis aurita). Ο τρίαιχμος (manis tricuspide) στη χαρακτηριστική στάση που παίρνουν τα ζώα αυτά όταν πρόκειται να αντιμετωπίσουν εχθρό τους.